Bộ Nông nghiệp và Môi trường lấy ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật lĩnh vực nông nghiệp và môi trường. Theo đó một số chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần có chính sách ưu đãi cho phát triển kinh tế xanh. Như miễn phí với bao bì làm từ vật liệu tái chế để khuyến khích chuyển đổi xanh…
Chính sách khuyến khích chuyển đổi xanh: Ưu đãi cho bao bì tái chế
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật quan trọng, trong đó có Luật Bảo vệ môi trường, Luật Lâm nghiệp, Luật Thủy sản, Luật Chăn nuôi, Luật Thú y, Luật Tài nguyên nước, Luật Đê điều, Luật Trồng trọt… Nhiều chuyên gia và đại diện doanh nghiệp cho rằng, để thúc đẩy chuyển đổi xanh, cần có chính sách ưu tiên như miễn nghĩa vụ EPR (trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu) đối với bao bì làm từ vật liệu tái chế, thân thiện môi trường.
Đại diện AmCham Việt Nam nhấn mạnh, Chính phủ nên có ưu đãi đặc biệt cho bao bì tái chế, bao bì nhựa PET tái chế (rPET). Đồng thời, chi phí thực thi EPR cần được xem là chi phí hợp lý khi quyết toán thuế, tránh tạo thêm gánh nặng cho doanh nghiệp. Kinh nghiệm từ các quốc gia như Pháp, Bỉ, Hà Lan cho thấy, việc áp dụng mức phí EPR thấp hơn cho bao bì tái chế đã thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và phát triển xanh.
Thúc đẩy đầu tư vào tái chế
Đại diện EuroCham Việt Nam đề xuất, Việt Nam cần miễn hoặc giảm nghĩa vụ EPR đối với bao bì nhựa tái chế để khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi. Nếu chưa thể triển khai ngay, có thể áp dụng mức phí thấp hơn hoặc lộ trình tăng tỷ lệ tái chế bắt buộc ở mức hợp lý (2–3% mỗi chu kỳ), phù hợp với năng lực hiện tại.
Từ phía BritCham, các doanh nghiệp mong muốn Điều 54 Luật Bảo vệ môi trường được sửa đổi linh hoạt hơn, cho phép kết hợp cả hai phương thức: tự tổ chức tái chế và đóng góp tài chính. Việc này sẽ giảm áp lực tài chính, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng tái chế. Ngoài ra, nguồn quỹ EPR nên được phân bổ cho các dự án dài hạn nhằm nâng cấp hệ thống thu gom, xử lý chất thải, thay vì chỉ dựa trên khối lượng tái chế.
Trách nhiệm trực tiếp của doanh nghiệp
Theo ông Nguyễn Hưng Thịnh – Cục phó Môi trường, quan điểm của cơ quan soạn thảo là khuyến khích doanh nghiệp trực tiếp tham gia thu gom, tái chế thay vì chỉ nộp tiền vào quỹ. Việc này giúp tăng tính trách nhiệm, giảm chi phí bị dồn lên người tiêu dùng và nâng cao hiệu quả chính sách.
Chính sách EPR đã chính thức áp dụng từ ngày 1/1/2024, yêu cầu doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu phải thu hồi, tái chế hoặc xử lý chất thải từ sản phẩm, bao bì. Tuy nhiên, sau gần 2 năm triển khai, vẫn còn nhiều hạn chế như chi phí tái chế cao, hạ tầng hạn chế, thiếu hướng dẫn chi tiết và ít lựa chọn cho doanh nghiệp.
Những kiến nghị và điều chỉnh về EPR sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn và bền vững tại Việt Nam.
